Przemoc seksualna wobec kobiet - statystyki i przełamanie tabu

Przemoc seksualna to jeden z najbardziej przemilczanych problemów społecznych, a w powiecie żywieckim temat ten praktycznie nie jest poruszany. Postanowiłam to zmienić i przyjrzeć się mu bliżej. Choć skala zjawiska jest trudna do oszacowania, wiadomo, że w 2024 roku na terenie działania Komendy Powiatowej Policji w Żywcu zgłoszono 15 przestępstw przeciwko wolności seksualnej (art. 197–205 k.k.). Jednak czy te statystyki oddają rzeczywisty obraz sytuacji?

Przemoc seksualna – czym jest i kogo dotyka?

Przemoc seksualna to każde zachowanie prowadzące do niechcianego kontaktu w sferze seksualnej. Jej celem jest poniżenie i odebranie godności drugiej osobie. Może mieć charakter fizyczny, werbalny lub pozawerbalny. Dotyka osób w każdym wieku – od dzieci po seniorów. Choć sprawcami mogą być osoby obce, często są nimi także mężowie, partnerzy, członkowie rodziny czy znajomi.

Ile kobiet zgłasza gwałt? Ekspertki biją na alarm

Według raportu organizacji STER „Przełamać tabu. Raport o przemocy seksualnej” jedynie 8% kobiet, które doświadczyły gwałtu, decyduje się zgłosić to na policję. To oznacza, że oficjalne statystyki daleko odbiegają od rzeczywistej skali problemu. Można w ten sposób stwierdzić że skoro w powiecie żywieckim w ubiegłym roku zostało zgłoszonych 15 przypadków, to tak naprawdę rzeczywista liczba przestępstw seksualnych w naszym powiecie może wynosić około 140- 150 przypadków rocznie.

Zapytana o przyczyny tak niskiej liczby zgłoszeń, Joanna Gzyra-Iskandar z Fundacji Feminoteka podkreśla dwa kluczowe powody:

1. Społeczne tabu i wstyd – Przemoc seksualna dotyka najbardziej intymnej sfery człowieka, a kobiety często nie chcą o niej mówić, nawet bliskim osobom, nie mówiąc o organach ścigania.

2. Brak systemowego wsparcia – Kobiety nie mogą być pewne, jak zostaną potraktowane przez policję, lekarzy czy pracowników pomocy społecznej. „To loteria” – zaznacza ekspertka, wskazując na przypadki zniechęcania do zgłaszania przestępstwa, przerzucania winy na ofiarę czy podważania jej wiarygodności.

Przemoc seksualna w związku – dlaczego kobiety nie odchodzą?

Wiele kobiet latami tkwi w związkach, w których doświadcza przemocy seksualnej. Dlaczego? „Czasem nie potrafią nazwać tego, co się dzieje, przemocą. Inne obawiają się, że bez partnera stracą wartość w oczach społeczeństwa. Wiele kobiet myśli też, że dzieci powinny wychowywać się w pełnej rodzinie, nawet jeśli jest w niej przemoc” – tłumaczy Gzyra-Iskandar.

Wieś vs. miasto – czy miejsce zamieszkania wpływa na liczbę zgłoszeń?

Ponieważ nasz powiat to przede wszystkim wsie mniejsze i większe, konieczne było zapytanie również o kwestię czy kobiety mieszkające w miastach częściej zgłaszają przestępstwa seksualne niż mieszkanki wsi? Ekspertki podkreślają, że brakuje szczegółowych danych na ten temat, ale można przypuszczać, że większa anonimowość i dostęp do instytucji w miastach sprzyjają zgłaszaniu takich przestępstw.

Sztuka w walce z przemocą

Problem przemocy seksualnej wobec kobiet poruszają nie tylko organizacje pomocowe, ale także artyści. Grupa Plakaciary wykorzystuje sztukę, by poprzez plakaty i działania w przestrzeni publicznej zwiększać świadomość społeczną i nagłaśniać ten temat.

Przemoc seksualna nie może być tematem tabu. Potrzebne są zmiany w systemie wsparcia oraz większa edukacja społeczna, by kobiety miały odwagę mówić o swoich doświadczeniach i szukać pomocy.