Wielka Racza: Symbol Żywiecczyzny i Beskidów, historia, legendy, schronisko, odbudowa, turyzm.

Wielka Racza, szczyt o wysokości 1236 m n.p.m. położony w malowniczym Beskidzie Żywieckim, jest jednym z tych miejsc, które przyciągają zarówno miłośników natury, jak i pasjonatów historii. Otoczona licznymi legendami, związana z dawnymi konfliktami, a także świadek burzliwych wydarzeń XX wieku, Wielka Racza stanowi wyjątkowy symbol Żywiecczyzny i Beskidów.

Pochodzenie Nazwy: „Raczyć się” Legendą

Według jednej z najbardziej znanych opowieści, nazwa Wielkiej Raczy wywodzi się od słowa „raczyć się” i związana jest z wielką ucztą, która miała miejsce na jej szczycie. Zgodnie z tą historią, uczta została zorganizowana w duchu pojednania, po zakończeniu długoletnich sporów granicznych pomiędzy polską rodziną Komorowskich, która władała Żywiecczyzną, a węgierskimi sąsiadami. Podczas biesiady na szczycie, w atmosferze pokoju i zgody, obficie „raczono się” winem. Nazwa góry – Wielka Racza – przetrwała jako wspomnienie tej jednoczącej chwili.

Pierwsze Schronisko i Trudne Okresy Wojenne

Schronisko na Wielkiej Raczy, które zostało otwarte w 1934 roku, szybko stało się popularnym miejscem odwiedzanym przez turystów i narciarzy. Jego pierwszym gospodarzem był Bronisław Jarosz, jednak jego plany dalszego rozwoju schroniska przerwał wybuch II wojny światowej. Niemiecki Beskidenverein przejął kontrolę nad schroniskiem, remontując obiekt i przekształcając go w ośrodek narciarski dla niemieckich żołnierzy, którzy trenowali tam na nartach, nawet na igelitowych torach w lecie. Po rozpoczęciu alianckich nalotów na Niemcy Luftwaffe ustanowiła na szczycie gór punkt obserwacyjny, a schronisko zajął garnizon niemieckich żołnierzy.

Zniszczenie i Odbudowa Po Wojnie

W 1945 roku schronisko zostało poważnie zniszczone, a opuszczony budynek stał się celem szabrowników. Okolice Wielkiej Raczy były areną ostatnich starć niemieckich jednostek wycofujących się przez Beskidy. Schronisko przez pewien czas pozostało zamknięte, ale w latach 60. jego przyszłość uratowała pasja miłośników górskich krajobrazów i historycznych miejsc. Dzięki staraniom lokalnych aktywistów, takich jak Edward Moskała, schronisko zostało ocalone i wyremontowane, by ponownie przyjąć turystów.

Wielka Racza Dziś: Przyjaźń, Pojednanie i Turyzm

Współcześnie, Wielka Racza przyciąga miłośników przyrody z Polski, Słowacji i innych zakątków świata. Otwarcie przejścia granicznego Rycerka Górna – Oszczadnica oraz budowa platformy widokowej uczyniły ją jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w Beskidzie Żywieckim. W 2010 roku na szczycie postawiono krzyż pojednania polsko-czesko-słowackiego, będący symbolem przyjaźni i wzajemnego szacunku pomiędzy sąsiadującymi narodami.

Symbol Beskidu Żywieckiego

Wielka Racza to nie tylko wyjątkowe miejsce na mapie Beskidów, ale także bogata historia, która przypomina o złożonych losach tego regionu. Każdy odwiedzający ma okazję nie tylko podziwiać piękne krajobrazy, ale również poczuć ducha przeszłości – od legend o biesiadach po dramatyczne wojenne losy i współczesne inicjatywy integrujące Polaków, Czechów i Słowaków.