Pamięć, która trwa – pomnik ofiar pacyfikacji osiedla Czanieckich w Rycerce Górnej.

W Rycerce Górnej, w gminie Rajcza, stanął pomnik upamiętniający jedną z najbardziej dramatycznych i bolesnych kart lokalnej historii – pacyfikację osiedla Czanieckich, do której doszło w kwietniu 1945 roku, tuż przed końcem II wojny światowej.

Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika miało miejsce 15 czerwca 2025 roku, w ramach obchodów

80. rocznicy tamtych tragicznych wydarzeń.

 Pacyfikacja osiedla Czanieckich – bolesna rana historii.

W kwietniu 1945 roku niemieckie oddziały dokonały brutalnego aktu odwetu na mieszkańcach Rycerki Górnej. Powodem była pomoc, jakiej udzielali oni działającym w okolicy oddziałom partyzanckim.

Dziesięcioro mieszkańców zostało zamordowanych, a 19 gospodarstw spalono i doszczętnie zniszczono.

Działania te były częścią fali terroru stosowanej przez wycofujące się wojska okupanta, który w ostatnich tygodniach wojny nie cofał się przed okrucieństwami wobec ludności cywilnej.

 Pomnik – świadectwo pamięci i przestroga dla przyszłych pokoleń.

Nowo odsłonięty pomnik ma nie tylko wartość artystyczną i symboliczną, ale pełni także ważną funkcję edukacyjną. Przedstawia realistyczną scenę z niemieckim żołnierzem i leżącym cywilem – poruszający obraz, który ukazuje dramat tamtego dnia i tragiczny los mieszkańców. Jest to forma hołdu dla ofiar, a zarazem materialne świadectwo cierpienia, odwagi i solidarności, jaką wykazywała się lokalna społeczność w czasach okupacji.

Uroczystość z udziałem całej społeczności lokalnej.

Odsłonięcie pomnika miało podniosły, patriotyczny i edukacyjny charakter. W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych, poczty sztandarowe szkół i organizacji, druhowie Ochotniczej Straży Pożarnej, członkinie Koła Gospodyń Wiejskich, młodzież oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy.

Całość miała charakter nie tylko wspomnieniowy, ale również refleksyjny – przypominając, jak ważna jest pamięć o przeszłości i pielęgnowanie lokalnej tożsamości historycznej.

 Miejsce dla historii i refleksji.

Pomnik w Rycerce Górnej to nie tylko miejsce pamięci. To również punkt wyjścia do rozmowy o dramatycznych losach mieszkańców Beskidów w czasie II wojny światowej, o bohaterstwie i stracie, o odpowiedzialności za wspólne dziedzictwo.

Dla młodszych pokoleń to cenna lekcja historii, dla starszych – głęboko osobista forma oddania czci tym, którzy nie doczekali wolnej Polski.

 Historia, która nie może zostać zapomniana.

Pacyfikacja osiedla Czanieckich była jedną z ostatnich i najtragiczniejszych zbrodni dokonanych przez okupanta niemieckiego na terenach Żywiecczyzny.

Odsłonięcie pomnika w 2025 roku – równo 80 lat później – jest symbolicznym aktem zamknięcia kręgu pamięci, ale i przypomnieniem, że zło wojny nigdy nie powinno się powtórzyć.

 Dziś miejsce to staje się ważnym punktem na mapie pamięci narodowej – świadectwem tego, jak silna potrafi być wspólnota, która pamięta.