Historia miejscowości Leśna – od osady leśników do wsi zarębnej

Leśna to miejscowość o długiej i interesującej historii, której początki nie są dokładnie znane. Wiadomo jednak, że wieś powstała prawdopodobnie po 1448 roku, kiedy to książę oświęcimski Przemysław potwierdził prawa miejskie Żywca i nadał miastu ziemie wraz z lasem Kabat. Wówczas teren dzisiejszej Leśnej stał się miejscem osiedlania pierwszych leśników dworskich. Byli to urzędnicy odpowiedzialni za zarządzanie i ochronę terenów leśnych, ale z racji swojej roli kontrolnej, nie cieszyli się popularnością wśród miejscowej ludności.

Rozwój wsi zarębnej

W I połowie XVI wieku las Kabat był intensywnie eksploatowany, co doprowadziło do jego niemal całkowitego wykarczowania. Na tym terenie powstała wieś o charakterze zarębnym, co oznaczało, że mieszkańcy dysponowali swoimi działkami, jednak byli zobowiązani do płacenia czynszu oraz świadczenia różnorodnych posług na rzecz właścicieli ziemskich.

W 1628 roku Leśna liczyła 17 gospodarstw zarębników, natomiast w 1672 roku wieś rozrosła się do 37 gospodarstw i 84 mieszkańców. W okresie tym była ona największą pod względem ilości gospodarstw wsią zarębną w państwie żywieckim, mimo że powierzchniowo pozostawała jedną z najmniejszych.

Folwark Marcina Piegłowskiego i podział wsi

Znaczący wpływ na rozwój wsi miały wydarzenia z połowy XVII wieku. W 1655 roku Marcin Piegłowski, pełniący funkcję cześnika krakowskiego i starosty żywieckiego, założył folwark na gruntach należących do chłopa Urbana Pawlusa. Folwark, nazwany „Szkołą Urzędniczą”, obejmował ziemie Leśnej i Zabłocia i miał charakter przejściowy – funkcjonował do roku 1700. Po likwidacji folwarku, w 1703 roku, ziemie te podzielono i sprzedano poddanym.

Wkrótce na terenie pofolwarcznym wyrosła nowa osada – Nowa Leśna, która wraz ze „Starą” Leśną weszła w skład klucza lipowskiego, tworząc jednolitą jednostkę administracyjną.

Leśna w czasach nowożytnych

W XX wieku Leśna doświadczyła kolejnych zmian administracyjnych. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa bielskiego, co przyczyniło się do jej integracji z regionem śląskim. Współczesna Leśna, będąca częścią gminy Lipowa, pozostaje świadectwem wielowiekowej historii i tradycji mieszkańców regionu żywieckiego.